Rak piersi w Polsce – statystyki, objawy i profilaktyka

Rak piersi jest obecnie najczęściej diagnozowanym nowotworem wśród kobiet w Polsce. Statystyki są alarmujące – według Krajowego Rejestru Nowotworów w 2020 roku liczba nowych przypadków przekroczyła 24 tysiące, co stanowi wzrost o 10 tysięcy w ciągu ostatnich 20 lat. Niestety, rak piersi od wielu lat pozostaje również jedną z głównych przyczyn zgonów z powodu nowotworów złośliwych w naszym kraju.

Choć rak piersi najczęściej diagnozowany jest u kobiet w wieku 55-65 lat, nie oznacza to, że młodsze kobiety nie powinny dbać o profilaktykę. Co więcej, choć znacznie rzadziej, ten nowotwór może również dotykać mężczyzn, zwłaszcza po 70. roku życia.

Czynniki ryzyka raka piersi

Rak piersi jest chorobą, na której rozwój wpływa wiele czynników, zarówno genetycznych, jak i związanych ze stylem życia. Oto niektóre z nich:

-Płeć – choć ryzyko dotyczy głównie kobiet, mężczyźni również mogą zachorować.

- Wiek – wzrost zachorowalności obserwuje się po 35. roku życia.

- Genetyka – osoby, których krewni pierwszego stopnia (matka, siostra) chorowali na raka piersi, mają wyższe ryzyko zachorowania.

- Wczesna pierwsza miesiączka – kobiety, u których pierwsza miesiączka wystąpiła wcześnie, są bardziej narażone.

- Opóźniona menopauza – kobiety, u których menopauza występuje po 55. roku życia, mają wyższe ryzyko zachorowania.

- Pierwsza donoszona ciąża po 30. roku życia lub brak ciąż.

- Stosowanie hormonoterapii zastępczej.

Warto podkreślić, że mimo dokładnie zbadanych czynników ryzyka, u 75% kobiet, które zachorowały na raka piersi, nie występują żadne znane czynniki ryzyka.

Objawy raka piersi

Rak piersi może objawiać się na wiele sposobów, dlatego niezwykle ważne jest, aby nie bagatelizować żadnych zmian i jak najszybciej konsultować się z lekarzem. Do najczęstszych objawów należą:

- Guz w obrębie gruczołu piersiowego.

- Zaczerwienienie lub zgrubienie skóry, często nazywane "pomarańczową skórką".

- Powiększenie węzłów chłonnych w dole pachowym.

- Zmiana w wielkości lub kształcie piersi.

- Owrzodzenia skóry piersi.

- Zmiany skórne wokół brodawki.

- Krwisty wyciek z brodawki.

- Poszerzenie żył skóry piersi.

- Wciągnięcie skóry lub brodawki.

Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Wczesne wykrycie nowotworu znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Profilaktyka raka piersi

Kluczem do skutecznej walki z rakiem piersi jest świadomość i regularna profilaktyka. Chociaż choroba ta może wydawać się przerażająca, warto pamiętać, że w Polsce mamy dostęp do zaawansowanych metod leczenia, zarówno chirurgicznych, jak i chemio- oraz radioterapii. Im wcześniej rak zostanie wykryty, tym większe są szanse na skuteczne leczenie.

Jednym z podstawowych elementów profilaktyki jest samobadanie piersi. Każda kobieta powinna regularnie kontrolować swoje piersi, aby w porę zauważyć wszelkie zmiany. Samobadanie najlepiej rozpocząć już w okresie dojrzewania, co pozwala lepiej poznać swoje ciało i łatwiej dostrzegać ewentualne niepokojące objawy w przyszłości.

Warto również pamiętać o regularnych badaniach, takich jak mammografia i USG piersi, zwłaszcza w przypadku kobiet powyżej 40. roku życia lub tych, które są w grupie podwyższonego ryzyka.

Proste zasady profilaktyki raka piersi

Profilaktyka raka piersi jest kluczowa dla wczesnego wykrycia choroby i zwiększenia szans na skuteczne leczenie. Oto kilka prostych zasad, które pomogą każdej kobiecie odpowiednio dbać o swoje zdrowie w różnych etapach życia:

- Wiek 20-40 lat: Zaleca się samobadanie piersi raz w miesiącu. Dodatkowo, wizyty u lekarza lub położnej powinny odbywać się co 1-2 lata w celu profesjonalnego badania piersi.

- Wiek 40-49 lat: Samobadanie piersi pozostaje kluczowe – powinno odbywać się raz w miesiącu. Wizyta u lekarza lub położnej powinna być regularna, raz do roku, a dodatkowo kobiety w tym wieku powinny wykonywać mammografię co 1-2 lata.

- Po 50. roku życia: W tym okresie zaleca się samobadanie piersi raz w miesiącu, a wizytę u specjalisty raz do roku. Mammografia powinna być wykonywana co roku, co znacznie zwiększa szansę na wykrycie zmian nowotworowych we wczesnym stadium.

Badania profilaktyczne w raku piersi

- USG piersi: Szczególnie zalecane młodym kobietom, u których piersi składają się głównie z tkanki gruczołowej. W takich przypadkach mammografia może być mniej skuteczna, dlatego USG jest preferowaną metodą diagnostyki.

- Mammografia: To podstawowe badanie diagnostyczne, które pozwala wykryć zmiany patologiczne w piersi. Jest szybkie, bezbolesne i nie wymaga specjalnego przygotowania.

- Elastografia: To nowoczesna forma badania USG, która pozwala na ocenę twardości guza, co może pomóc w dokładniejszej diagnostyce zmian nowotworowych.

Leczenie raka piersi

Leczenie raka piersi jest zróżnicowane i zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz wielu indywidualnych czynników. Oto główne metody leczenia:

Chirurgia

Leczenie chirurgiczne to jeden z podstawowych sposobów walki z rakiem piersi, szczególnie we wczesnych stadiach. Z biegiem lat staje się ono coraz mniej inwazyjne. W wielu przypadkach stosuje się leczenie oszczędzające pierś, polegające na usunięciu guza wraz z marginesem zdrowych tkanek. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczna może być mastektomia, czyli amputacja piersi lub tkanki gruczołowej. Część pacjentek decyduje się na rekonstrukcję piersi, do której używa się własnych tkanek lub implantów.

Radioterapia

Radioterapia jest często stosowana w leczeniu raka piersi na różnych etapach choroby. Teleradioterapia, czyli napromienianie zewnętrzne, jest najczęściej stosowaną metodą. Może być stosowana po zabiegu chirurgicznym, aby zmniejszyć ryzyko nawrotów, a także u pacjentek, które nie mogą poddać się operacji. Zabiegi radioterapii trwają zwykle 5 dni w tygodniu przez 5-6 tygodni, choć w niektórych przypadkach stosuje się przyspieszone schematy.

Chemioterapia

Chemioterapia polega na podawaniu leków, które niszczą komórki nowotworowe w całym organizmie. Może być stosowana przed operacją w celu zmniejszenia rozmiaru guza, po operacji – aby zniszczyć mikroogniska raka, lub w zaawansowanych przypadkach, gdy leczenie chirurgiczne nie jest możliwe. Terapia trwa zazwyczaj kilka miesięcy.

Hormonoterapia

Hormonoterapia to leczenie skierowane na zahamowanie wpływu estrogenów na rozwój raka piersi. Jest stosowana u pacjentek, u których guz wykazuje obecność receptorów steroidowych. Jej zaletą jest niska toksyczność oraz możliwość łączenia z innymi metodami, jak radioterapia.

Terapia celowana

Terapia celowana to nowoczesna metoda leczenia, skierowana na konkretne molekularne cechy komórek nowotworowych. Stosowana jest przede wszystkim w bardziej zaawansowanych stadiach choroby lub jako leczenie pooperacyjne. Może trwać rok we wczesnym stadium raka piersi lub być kontynuowana aż do progresji nowotworu.

Regularna profilaktyka, wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie to klucz do skutecznej walki z rakiem piersi. Każda kobieta, niezależnie od wieku, powinna regularnie badać swoje piersi i korzystać z dostępnych metod diagnostycznych, takich jak mammografia czy USG. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia, szanse na skuteczne pokonanie raka piersi są coraz większe. Ważne jest, aby nie odkładać badań na później – im wcześniej choroba zostanie wykryta, tym większe są szanse na pełne wyleczenie.